در آمد خانوارها از طریق اجاره منزل، ویلا و به گردشگران
همانطوری که اشاره گردید یکی از بخش های قابل توجه درآمدزای گردشگری در محدوده مطالعاتی این تحقیق، تأسیسات اقامتی بخش خصوصی از قبیل ویلا، اتاق، سوئیت و … می باشد. از آنجائی که تا یک دهه قبل بخش تأسیسات اقامتی عمومی (هتل، متل، مسافرخانه، مهمانپذیر و …) در کلاردشت بسیار اندک بوده است و در ایام تعطیلات به هیچ شکلی پاسخگوی انبوه گردشگران نمی شد، بنابر این بصورت خودجوش بخش خصوصی (خانوارهای محلی) در این زمینه وارد عمل شدند و اجاره منزل مسکونی و اتاق خالی به سرعت در بین محلات چندگانه شهر کلاردشت و روستاهای پیرامون مطرح شد و به عنوان یک منبع درآمدزا در سبد اقتصادی خانوارهای محلی قرار گرفت. عده زیادی از ساکنین شهر و روستاهای منطقه مورد مطالعه اقدام به سرمایه گذاری در این بخش نمودند. ساختمان مسکونی خود را گسترش دادند و یا به صورت مجزا اقدام به ساخت ویلا، سوئیت و … برای اجاره به مسافران نمودند.
در زمینه نقش گردشگری در افزایش میزان درآمد سرانه افراد و خانوار، نتایج میدانی حاصل از نظر خانوارهای محلی با میانگین 4.46 و نظر مسئولین با میانگین 4.54، نیز این موضوع را مورد تائید قرار می دهد. همچنین نتایج آزمون کای دو، حاکی از همسویی نظر دو گروه آماری در این زمینه می باشد.
افزایش درآمد سازمانها و نهادهای دولتی در منطقه
در سال های اخیر همزمان با جایگزینی فعالیت های مرتبط با گردشگری به جای زراعت، دامداری بخش قابل توجهی از درآمد شهرداری، شورای شهر و روستاها و کلاردشت نیز به این سمت هدایت شده است. اخذ عوارض ساختمانی به هنگام دادن اجازه ساخت و صدور مجوزها و دادن امتیازاتی چون آب، برق، تلفن و دیگر خدمات مورد نیاز مهمترین منبع درآمد سازمان های فوق الذکر می باشد.
شهرداری که ناظر بر ساخت و سازها در محدوده قانونی در ۸ محله شهر کلاردشت است، بر اساس آئین نامه های داخلی و نرخ های مصوب از همه صاحبان اراضی که قصد ساخت و ساز داشته باشند، عوارض مورد نظر را با توجه به متراژ و موقعیت مکانی ملک و بنایی که در آن احداث خواهد شد دریافت می کند (البته نرخ های مورد محاسبه برای اهالی و افراد با درآمدهای پائین تا حدودی متفاوت و شامل تخفیف هایی می گردد).
افزایش درآمد از طریق فروش صنایع دستی و تولیدات روستایی
تأثیر گردشگری و حضور گردشگران در دگرگونی زندگی، رونق و معرفی برخی از جلوه های فرهنگ بشری در کشور و ناحیه مورد بازدید انکار ناپذیر است. صنایع دستی و آداب و رسوم و هنرهای مردمی نواحی مورد بازدید گردشگران نه تنها زنده می شوند، بلکه نشر و گسترش می یابند و علاوه بر منافع مادی و رونق اقتصادی آن قسمت، در انتشار و تبلیغ جلوه های حیات معنوی مردم کشور مورد بازدید نیز بسیار مؤثر است، هر چند در برخی موارد، همین صنایع دستی تحت تأثير نفوذ و سلیقه مشتریان هم قرار می گیرد.
طبیعت زیبای کلاردشت
اثرات و پیامدهای زیانبار اقتصادی
هر چند اشتغال زایی به عنوان یک پیامد مثبت پدیده گردشگری در محدوده مطالعاتی ما قابل طرح و به نوبه خود در این مقطع زمانی مورد تحسین و تمجید نیز می باشد اما برخی دل نگرانی ها نیز در این خصوص وجود دارد و به عبارتی از پیامدهای نامطلوب این مقوله مهم نیز نمی توان غافل ماند از جمله اینکه :
اولا: کارهای ساختمان و ساخت و ساز ویلا و خانه های ییلاقی و متعاقب آنها خرید ویلا در کلاردشت یا فروش ویلا در کلاردشت، اصولا مشاغل کوتاه مدت و مقطعی هستند و هیچ گونه تضمینی برای آینده ندارند و مضافا اینکه در شرایط آب و هوایی کلاردشت در فصل سرما و یخبندان مدتی دچار تعطیلی می شوند که بیکاری کارگران ساختمان را به همراه دارد.
ثانيا: از هم اکنون برخی مشاغل کاذب در منطقه شکل گرفته اند که انگیزه و علت اصلی شان رفت و آمد گردشگران می باشد تعداد زیادی از جوانان در ایام تعطیل در حاشیه خیابان های اصلی شهر با تابلوهایی در دست، اصرار دارند که به عنوان راهنمای مسافران را به سمت ویلاها و منازل اجاره ای هدایت کنند، از آنجائی که این افراد در جایگاه راهنمای گردشگران و مسافران نیستند و آموزش های لازم را ندیده اند و فاقد صلاحیت های لازم هستند و سازمان و مقام مسئولی نیز بر آنها نظارت ندارد و بطور کلی غیرقانونی و خودسرانه عمل می کنند بنابر این احتمال بروز برخی ناهنجاری ها در این قسمت وجود دارد، از سویی برای خود شخص نیز شغل به حساب نمی آید و به پایگاه و اعتبار اجتماعی او نیز ضربه خواهد زد.
بنابراین باید توجه داشت همانطوری که فواید و اثرات مثبتی از توسعه گردشگری روستایی حاصل می شود، توسعه نامناسب آن در نواحی روستایی زیانها و آثار منفی هم دنبال خواهد داشت. گاهی در فعالیتهای گردشگری منابعی به معرض فروش گذارده می شود که صرفا متعلق به آن صنعت نیستند. از این رو در بهره گیری از این منابع مانند آب و هوا، جنگل، کوهستان، سنن و آداب فرهنگی باید وسواس بیشتری به خرج داده شود تا ماندگاری و پایایی آنها در معرض خطر قرار نگیرد.
اثرات فصلی بودن گردشگری در منطقه
تفاوت در تعداد ورود گردشگران با توجه به نوسانات فصلی برای کشورها و نواحی تحت توسعه امری معمول است، اما برای رکود فصلی هم راهکارهایی وجود دارد که در کشور ما و در نواحی همانند کلاردشت به آنها توجهی نشده است. در این جا هنوز زیر ساخت ها و تجهیزات و تسهیلات مورد نیاز گردشگری زمستانی پیش بینی نشده است. در این رابطه نیز پی گیر اظهار نظرات پاسخ دهندگان در جامعه آماری خانوار محلی و مسئولین و افراد صاحبنظر شده ایم و پاسخ آنها در رابطه با این سوال که (فصلی بودن گردشگری بر درآمد خانوارهای محلی و فعالین در بخش گردشگری و بطور کلی ساختار اقتصادی ناحیه تا چه میزان تاثیر گذار است؟) در این مورد نیز تائید کننده این پیامد اقتصادی گردشگری می باشد. در پاسخ به سوال فوق جامعه آماری خانوارها محلی با میانگین 3.82 و جامعه آماری مسئولین و افراد صاحبنظر نیز با میانگین 4.78 این مشکل و پیامدهای ناشی از آن را مورد تأئید قرار داده اند.
نتیجه گیری
همانگونه که مشخص گردید این تحقیق در راستای اثرگذاری گردشگری به بررسی اثرات و پیامدهای اقتصادی گردشگری در شهر کلاردشت تهیه و تدوین گردیده است. در این تحقیق مشخص گردید که در ناحيه کوهستانی کلاردشت بدلیل برخورداری از موقعیت ممتاز گردشگری وجود جاذبه های طبیعی اعم از آب و هوای معتدل کوهستانی، مناظر و چشم اندازهای زیبا و دیدنی، دسترسی به دریای مازندران، کوهنوردی و دیگر ورزشهای خاص ناحیه کوهستان و همچنین بدلیل نزدیکی به کلان شهر تهران، پایتخت و قطب اول گردشگرفرست کشور، گردشگری می تواند گزینه مناسبی جهت رسیدن به توسعه باشد. در بیان اثرات اقتصادی گردشگری نیز عنوان گردیده، اشتغال زایی برای خانوارهای محلی بعنوان اولین پیامد مثبت گردشگری مورد تأئید در جامعه آماری خانوار محلی و مسئولین و افراد صاحبنظر قرار گرفته است و جای تردیدی هم در این مورد مهم وجود ندارد که گردشگری و فعالیتهای مرتبط توانسته به چند شکل برای اهالی و ساکنین ناحية ایجاد اشتغال نماید و از مهاجرت جوانان در سن کار و فعالت اقتصادی جلوگیری نماید. در این خصوص حتی شاهد بکارگیری تعداد قابل توجهی از نیروهای کار غیر بومی نیز بوده ایم که تحت عناوین کارگران ساده، استادکاران و صاحبان برخی تخصص ها و مسئولیت های اداری دولتی و بخش خصوصی در سازمانها و نهادهای نو ظهور مرتبط با گردشگری مشغول بکار شده اند. همچنین افزایش درآمد خانوارهای محلی و افراد فعال در بخشهای مرتبط با گردشگری نیز که بعنوان پیامد مثبت دیگر اقتصادی مورد تأئید هر دو جامعه آماری خانوار محلی و مسئولین و افراد صاحبنظر قرار گرفته است.
